Uit een partij van enige jaren geleden het volgende fragment:
M. Werrebrouck – W. Janssen
Wit aan zet
De Kerkraadse damschijven vonden in 2003 zo hun weg tijdens een wedstrijd Roderland – De Vaste Zet. Een ogenschijnlijk ongevaarlijk klassiekje kabbelend op weg naar de remise. Beide kleuren hebben voldoende mogelijkheden ter beschikking en aldus is een vredelievende taxatie snel gemaakt. Maar zoals wel vaker, schijn kan bedriegen. Er zitten nog een paar leuke en verraderlijke wendinkjes verborgen in dit standje!
In de partij werd meteen lelijk mis gegrepen met
1. 27-22?
waarna het de fortuinlijke zwartspeler niet veel moeite kostte de weg naar doorbraak te vinden. De schijf op 28 liet zich eenvoudig verwijderen met
1… 14-20! 2. 25x14 19x10 3. 28x30 17x37
met winst voor zwart.
In de stand van het diagram heeft wit veel beter, zoals direct na afloop bijeen werd geanalyseerd. Met de zet 1. 49-44! kan wit met behulp van enkele tactische middelen nog aardig lastig worden. Zo kan wit op het voor de hand liggende 1… 13-18 doorbreken naar dam via de coup Royal. En wil zwart dit niet toestaan, dan ligt het plan korte vleugel met 1… 11-16 en 2… 17-21 voor de hand. Maar ook dan kan wit nog koninklijk gevaarlijk worden. We gaan beide mogelijkheden nader bekijken:
1) 1… 11-16 2. 44-40!
1.1) We kijken allereerst naar de uitvoering van het zwarte plan met 2… 17-21 3. 28x17 12x21 4. 38-33! Als een duveltje uit een doosje! Plots ervaart de schijf op 24 druk vanwege het dreigende 5. 39-34 en 6. 34-29. Twee wendingen ondersteunen het aanvallende plan:
1.1.1) 4… 23-29 Deze voor de hand liggende reactie wordt met de aangekondigde koninklijke wending geconfronteerd 5. 28-22!! 29x38 6. 32x43 21x32 7. 43-38 32x34 8. 40x18 met een winnende voorsprong van een schijf. (bijvoorbeeld 8… 19-24 9. 25-20! 24x15 10. 22-17 met drievoudige oppositie.)
1.1.2) 4… 08-12 5. 39-34 23-29 In een poging het vege lijf te redden valt zwart het zwakke veld 38 aan. 6. 34x23 13-18 Maar in dit geval creëert deze offerwending de mogelijkheid van meerslag die als volgt winnend door wit benut gaat worden. 7. 25-20! 18x38 8. 32x43!! 21x23 9. 20x07! met winnende doorbraak.
1.2) De zet 2… 13-18 verliest eenvoudig na de royal met 3. 27-21 16x27 4. 32x21 23x34 5. 40x09 enzovoort.
1.3) Alleen met 2… 23-29 kan zwart op de been blijven. Wit heeft dan nog steeds kansen na 3. 27-21 16x27 4. 32x21 13-18 5. 21-16 en nu splitsen:
1.3.1) 5… 08-13 6. 40-35! en zwart staat nog steeds lastig omdat op een aanvallende zet 6… 18-22 of 6… 18-23 de plakker met 7. 25-20 volgt met een kansrijk eindspel voor wit. (Het offer 6... 29-34! 7. 39x30 24-29! is het aangewezen vervolg. Na 8. 45-40 18-22 9. 38-32 22x33 10. 40-34 enzovoort zal het snel remise worden.)
1.3.2) Meteen dwingen met 5… 18-22 kan makkelijk leiden tot de volgende afwikkeling 6. 39-33 22-27 7. 40-34! 29x40 8. 45x34, dwingt vanwege de dreigende aanval op schijf 24 het volgende verloop af: 8… 24-30 9. 33-29! 30x39 10. 38-32 27x38 11. 28-22 17x28 12. 30-24 19x30 13. 25x23 en in het ontstane eindspel moet zwart nog even oppassen:
1.3.2.1) Zo zou forceren met het ogenschijnlijke veilige dubbeloffer 13… 12-17 14. 23-18 08-13? 15. 18x20 17-22 alsnog verliezen. Hoewel wit niet kan voorkomen dat zijn opponent de damlijn haalt, staat hij wel op tijd klaar met een vangstelling. Er volgt 16. 20-14 22-28 17. 14-10 en nu bijvoorbeeld 14… 28-33 15. 10-05 33-39 16. 05-28! 39-43 17. 28-32! en de zaak is rond.
In plaats van het dubbeloffer maakt zwart met het enkele offer 14… 17-22 15. 18x27 14-19 wel remise. Wit kan niet profiteren van de wankele zwarte achterblijver. Na 16. 16-11 19-24 17. 11-06 24-29 18. 06-01 29-33 19. 01-34 08-12! 20. 34x01 33-39! / 33-38 21. 01-29! 38-43 22. 29-38! en wit wint wel. / 21. 01-29 30-44! 22. 29-33 44-50! / 44-49? is wits laatste kans 23. 26-21 49-40 24. 33-44! 40x49 25. 21-16 49x21 26. 16x27 / en zwart ontsnapt precies.
1.3.2.2) Een andere weg naar de remise bestaat uit 13… 08-13 14. 16-11 12-17! 15. 11x22 13-19 en wit heeft geen mogelijkheid meer na 16. 23-18 19-24 17. 18-13 24-29 18. 13-08 29-34! / Niet 29-33? en het gaat wel lukken voor wit na 19. 08-03 14-19 20. 03-08 19-23 21. 08-12 23-28 22. 12-34 28x17 23. 34-43 en wit wint gemakkelijk. / 19. 08-03 en zwart blijft mooi uit de lange arm van de dam. Na 19… 34-40 20. 03x20 40-44 is er geen eer meer te behalen voor de op winst beluste witspeler.
1.3.3) Na 5… 18-23 6. 38-32 nog een paar kleintjes in stelling gebracht:
1.3.3.1) De simpele tussenloop 6… 29-33? wordt even simpel weerlegd door de plakker 7. 25-20! 33x35 8. 20x07 met winst voor wit.
1.3.3.2) De tussenloop voorbereiden met 6… 24-30? 7. 25x34 helpt evenmin. Na 7… 29-33 volgt dan doeltreffend 8. 34-29! en wit wint altijd een schijf.
1.3.3.3) Na 6… 12-18 7. 39-34!, dreigt 8. 32-27 enzovoort, is het wederom oppassen geblazen. Op 7… 08-12 luidt wit een mooi eindspel in met de kleine combinatie 8. 16-11! 17x06 9. 32-27 23x21 10. 26x08 en op 7… 08-13 wikkelt wit gunstig af met 8. 32-27 23x21 9. 34x12 17x08 10. 16x07! enzovoort.
1.3.3.4) Het veiligst is de zet 6…08-13 hetgeen na 7. 40-34 29x40 8. 45x34 nog het volgende aardige variantje kent: 8… 12-18 / Of ook 24-29 9. 25-20! 14x25 10. 32-27 23x21 11. 34x14 13-19 12. 14x23 21-27 met remise. / 9. 34-30(!) 24x35 10. 39-34 en zwart kan het beste remise pakken met de tegenactie 10… 17-22 / Natuurlijk niet 18-22?? 32-27! enzovoort. / 11. 28x17 23-29 12. 34x12 13-18 13. 12x23 19x37 en beide kleuren weten zich spoedig veilig.
_____________________________
Terug naar het eerste diagram voor de tweede mogelijkheid na 1. 49-44!
2) 1… 13-18! Kan wel gespeeld worden want de beoogde coup royal-doorbraak met 2. 26-21 17x26 3. 27-22 18x27 4. 32x21 23x34 5. 44-40 26x17 6. 40x09 levert niets op na de koelbloedige reactie 6… 08-13! 7. 09x16 19-24 en wit heeft de oppositie tegen en moet de remise toestaan.
Beter voor wit is daarom te wachten met 2. 44-40! De coup dreigt nu wel gevaarlijk te worden / 2… 11-16? 3. 27-21! enzovoort , of nog vernietigender, 2… 08-13?? 3. 27-22! en er rolt zelfs een zesklapper uit! / zodat zwart iets moet verzinnen. De zet 2… 24-29 ligt dan voor de hand met als vervolg 3. 39-34 11-16 4. 34-30 en het volgende diagram is bereikt.
Zwart heeft mogelijkerwijs remise binnen handbereik, maar het pad is hoe dan ook erg smal:
2.1) Na het offer 4… 16-21 5. 27x16 18-22 is het eindspel na de tegenactie 6. 30-24 22x42 7. 24x02 zeker niet eenvoudig. Een plausibel verloop is 7… 42-47 8. 02-35 29-33 9. 40-34 en nu volgt op 9… 47-41 heel vervelend 10. 35-19! 41x32 11. 19x10 en zwart weet het zweet nog steeds op het voorhoofd.
2.2) Dan maar een zet wachten met 4… 08-13. Wit ruilt dan sterk met 5. 40-34! 29x40 6. 45x34 en de druk op de zwarte stelling blijft onverminderd hoog. Omdat het uitgestelde offer 6… 16-21 7. 27x16 18-22 zeer onaantrekkelijk blijft met het oog op de plakker 8. 25-20! 22x42 9. 20x07 is zwart genoodzaakt tot een hernieuwde betreding van het kerkhofveld met 6… 23-29 7. 34x23 18x29 maar na 8. 27-22! blijft de situatie kritiek. 8… 12-18 9. 22x11 16x07 10. 26-21 en nu een splitsing
2.2.1) Op 10… 07-11 volgt 11. 32-27 11-16, de consequentie van zwarts vorige zet, 12. 21-17 en op de enig overgebleven zet 18-23 wint wit fraai met de plakker 13. 25-20!! 23x12 14. 20x07 enzovoort.
2.2.2) 10… 07-12 oogt derhalve wat solider, maar ook dan 11. 32-27 18-23 en nu een tweetal mogelijkheden voor wit:
2.2.2.1) 12. 38-32 Ziet er wel zo logisch uit, maar na het antwoord 12… 13-18! 13. 28-22 29-33 14. 22x24 33-39 15. 24-20!? en zwart forceert zowaar remise met het fraaie 15… 39-43 16. 20x09 12-17! 17. 21x12 43-49!! en tegen de dreiging 18… 23-28 kan wit niets zinnigs meer ondernemen.
2.2.2.2) Na 12. 28-22 is de volgende variant illustratief voor de grote kansen voor wit: 12… 14-20 13. 25x14 19x10 14. 21-16 10-15 15. 16-11 12-17 16. 11-07 17x28 17. 07-01 en het voor de hand liggende 17… 13-18 is mooi verhinderd door 18. 30-24! 29x20 19. 38-33 28x39 20. 27-22 18x27 21. 01x16!! en de witte dam klaart het karwei moeiteloos in zijn eentje.
2.2.3) op 10… 18-23 is de volgende variant mogelijk 11. 28-22 14-20, in een poging tot een tegenaanval te komen over de rechterkant, 12. 25x14 19x10 13. 21-16 10-15 14. 22-17 13-19 15. 17-11 07-12 16. 11-06 15-20 17. 30-25! 20-24 18. 06-01!!, prachtige zetdwang, 18… 12-17 / op 12-18 volgt direct 19. 32-28! / 19. 01-07! 17-22 en nu wordt wederom winnend afgewikkeld 20. 32-27! 22x31 21. 39-33 29x38 22. 07x26 enzovoort.
2.3) Blijft nog over de ruil op de korte vleugel met 4… 17-21 5. 26x17 12x21 6. 40-34! 29x40 7. 45x34 21-26 8. 38-33 en we bekijken twee mogelijkheden:
2.3.1) de poging om met een offer tot een aanval over de witte lange vleugel te komen met 8… 08-12 9. 33-29 14-20 10. 25x14 19x10 11. 28x19 12-17 levert wit na 12. 30-25 17-22 13. 25-20 22x31 14. 20-15 een gewonnen eindspel op, ook na 14… 31-36 15. 15x04 26-31 16. 04x22 31-37 17. 32x41 36x47 18. 29-23 en wit moet met behoedzaam manoeuvreren de klus kunnen klaren.
2.3.2) Spectaculair is de variant na 8… 08-13 9.33-29 16-21 10. 27x16 26-31 11. 16-11 31-36 12. 11-07 36-41 13. 07-02 41-47?, lijkt onvermijdelijk voldoende materiaal voor de puntendeling te gaan sprokkelen, edoch, wit heeft een mooie verrassing paraat. 14. 02-07!! 47x35 15. 34-30 35x24 16. 28-22! 18x38 17. 07x43!! en zwart heeft lelijk het nakijken.
_____________________________
Een simpel ogend klein klassiekje. Voldoende mogelijkheden om te bouwen en dus ligt de conclusie voor het grijpen. Een veilige remisestelling. Maar dankzij een paar listige wendingen blijkt wit nog een heel eind te kunnen komen. Een remisestelling, inderdaad. Maar zwart mag het zeker nog eventjes gaan bewijzen!