door Leen de Rooij.

Van Max-  Met Max-  Dankzij Max

Een standbeeld voor een damproblemist? Is dat niet te veel eer?

Het moge duidelijk zijn: Max Douwes heeft het borstbeeld dat in zijn geboortedorp Klijndijk (gem. Odoorn) is opgericht niet te danken aan zijn uitzonderlijke prestaties op damgebied. Toch liet men dat aspect niet ongenoemd. Op de onderste van de twee plaquettes staat onder andere vermeld ”Damproblemist met rubrieken in diverse kranten” en “1992: Maître International Problémiste Honoris Causa”. En het is niet toevallig dat de ondergrond van het beeld bestaat uit een dambord. De meeste van u zullen  inmiddels wel weten dat Max Douwes de regisseur was van de immens populaire televisieserie “Stiefbeen en Zoon”. Tevoren had hij zich onderscheiden als schrijver van de radiohoorspelserie over Mans Toerelier (uitgezonden door Omroep Noord). Hij was een groot promotor van de Drents-Saksische taal – geen dialect- zei Max nadrukkelijk. Max Douwes vertaalde het Nieuwe Testament van de Bijbel in zijn eigen streektaal.

Na zijn dood in 1998 kwam de damnalatenschap in mijn handen terecht. Ik heb toen drie boekjes met zijn problemen uitgegeven onder de titels: Maximaal 90/91, Maximaal 92/93 en Maximaal 94/98. Daarin werden de vermeldenswaardige problemen van Max uit de betreffende jaren geplaatst. Toen heb ik zijn problemen een paar jaar laten liggen, vooral omdat het vooruitzicht van het maken van nog veel boekjes (zoals ik met de problemen van Jan Scheijen had gedaan) me niet erg aanlokkelijk leek. Naderhand ben ik opnieuw, en nu bijna dagelijks, bezig geweest met de problemen van Max uit voorafgaande jaren. Mijn idee dat dit werk grotendeels gepubliceerd zou zijn, bleek niet juist.  Alle goedgekeurde problemen stuur ik nu eerst naar archivaris Wim de Zwart en als die geen voorgangers vindt, neem ik ze op in een database, die zal worden toegevoegd aan de verzameling waaraan momenteel hard wordt gewerkt, o.a. door Arne van Mourik en Klaas Bor. Die verzameling is grotendeels gebaseerd op de noeste arbeid van Wim de Zwart, maar uitdrukkelijk losgekoppeld van diens bestanden.

Max houdt mij op drie manieren bezig. Allereerst leg ik zijn eigen correcte en vermeldenswaardige problemen vast. Met Truus controleer ik de producten op bijoplosbaarheid en andere feilen. In overleg met zijn vrouw heb ik afgesproken dat ik alle problemen die ik niet goed genoeg vind, zal verwijderen.
Het gebeurt regelmatig dat ik een probleem van Max verbeter, maar dat er nog zoveel herkenbaars van hem (maar ook van mij) inzit, dat er gesproken kan worden van een samenwerkingsprobleem. Max vertelde mij indertijd, dat hij moeilijk met anderen tot samenwerking kon komen, maar het lukt nu uitstekend.
Max ontdekte heel veel nieuwe motieven en prachtige slagsystemen. In mijn eigen werk laat ik me dikwijls door zijn ideeën inspireren. Bij veel van mijn problemen kan ik vermelden: motief Max Douwes, of idee van Max.

Op drie verschillende sites plaats ik rubrieken over damproblematiek. Als afsluiting van het jaar 2010 maak ik een drieluik over (en n.a.v.) Max Douwes.
Op de site van de PLDB (www.pldb.nl) vindt u problemen van Max zelf, onder de titel “Van Max”. Wilt u de samenwerkingsproducten bekijken, dan moet u inloggen op de site van de Arnhemse damclub CTD (www.damclubctd.nl) en zoeken naar de rubriek “Met Max”. Tenslotte toon ik op de site van de Huissense damvereniging VBI (www.dvvbi.nl) onder de titel “Dankzij Max” een aantal problemen die ik maakte n.a.v. het werk van Max Douwes.

Vanaf dit punt scheiden de wegen.

Van Max
Ik bied u een elftal problemen van Max aan uit het jaar 1988. Het aantal is niet helemaal willekeurig: Max keek vrij vaak naar voetbalwedstrijden. Niet het spel zelf boeide hem, maar de manier waarop elf mensen zich onder bepaalde omstandigheden gedroegen en te buiten gingen, vond hij uitermate fascinerend. Het was meer een sociologische dan een sportieve interesse.

Oplossingen: (de verplichte slagen van zwart worden niet vermeld)

1.  49-44, 39-34, 33x44, 44-40 (keus) 31-26, 48-43, 42x33, 32x43, 43-39, 26-21, 6x17, 16x9. Nieuw motief? (8-13) 9x18 (26-31) 15-10 (31-37) 10-5 (36-41,37-42) 5-37, 36x27 (7-12) 18x7, 27-22  Dit is het soort probleem waarmee Max bekend en geliefd is geworden: zo groot mogelijk en met veel wapengekletter. Een technisch hoogstandje is de route van schijf 33 naar 44, achter de rug om van een zwarte dam. Dat de grote slag van wit wordt uitgevoerd met schijf 16 en dan ook nog achterlangs, is wonderbaarlijk.

2.  28-22, 37x28. Nieuw? (19-23A, 3-9) 30-25 (9-14, 5x14) 24-20 (4-9B) 15-10, 20-14,25x14  B(14-19)20-14, 25-20  A(3-9) 24x13, 30-24 (4-9) 20-14 Uit.
Ook dit is Max: een zoeker naar originaliteit in de kleine ruimte. Max heeft heel veel nieuwe motieven gevonden, die hij allemaal probeerde te bewerken. Menigeen weet het niet, maar Max is waarschijnlijk na Jan Scheijen en Dik van den Berg de derde grote motievenontdekker.

3.  18-12, 22x13, 13-8, 17-11, 27-22, 41-36, 43x1, 1x49, 44-39, 49x20, 49x31, 36-31, 47x36  En weer krijgen we een knoeperd voorgeschoteld, met zowaar een zeer actieve witte dam. Max kon het wel!

4.  40-34, 50-44, 38-32! (27x38A) 42x4, 46x37, 47x38 (36-41) 4-10 (41046) 10-5 (26-31) 38-32, 5x26  A(49x38) 42x4 (27x38) 37-32, 4-10. Meteen na het vorige spektakelstuk lijkt Max te willen bewijzen dat hij het subtiele werk ook niet schuwt.

5.  18-12, 30-24, 38-32, 24-20, 29x9 (keus) 46-41, 47x38, 17-12! 39x10, 34x23!! (keus) 12x1, 44-39, 1x26 (2-8, 25x14) 50-44.  Ook een groot probleem kan leuke finesses bevatten. Na een rustig kabbelend begin komt wit met de meesterzetten 17-12 en (vooral) 34x23!! De hele wereld lijkt dan rond te tollen, maar wit gaat na dit uitstel triomfantelijk naar 1 en vervolgens naar 26. Prachtig!

6.  11-7, 12-8! (keus op veel manieren) 42-37, 37x19, 35x4. Nieuw? (13-18AB) 22x13,4x16 (6-11,2x11) 46-41  A(6-11) 22-18 enz. B(9-14,6-11) 46-41 
De prachtige tweede zet mag niet onvermeld blijven. Zwart kan op vier manieren slaan, maar altijd blijft er een tweeslag over, die wit in staat stelt winnend te “plakken”.

7. 45-40, 49x40, 17-12!  23x3, 12-7!! 2x30, 30x26 (5-10) 46-41, 26x5  46/5. Een fantastisch gerecht uit Max’ driesterrenkeuken. 17-12 is meesterlijk, maar het is verbazingwekkend dat schijf 12 dan niet naar dam gaat, maar ijskoud wordt doorgespeeld naar veld 7, waarna de witte dam een vrij schootveld krijgt om verder te slaan. Topklasse!

8.  39-34, 49x38, 16-11, 11-7, 47-41, 26x19, 34-30, 29x9. Nieuw? (10-14, 15x24) en nu wint wit alleen door het offer 33-29 en de ruil 42-38, 48x37. Het moet voor schijf 40 bijzonder hinderlijk zijn dat schijf 39 een onderduikadres vindt vlak boven zijn hoofd. Het slot is knap.

9.  47-42! (keus) 28-22, 33-28, 44-39, 40x18, 24x4, 4x2. Nieuw? (3-8, 5x14) 45-40 (14-20A) 50-44 (30-34, 24x33) 35-30, 44-39, 49x29  A(14-19) 50-44 (19-23) 49-43 en zowel na (23-28) als na (23-29) gaat de partij geruisloos uit. Wat dacht u na de eerste zet? Zwart kan ook anders slaan? Het is toch prachtig, dat het niets uitmaakt! Ik wil uw plezier niet bederven door te vermelden dat dit idee al vaker is vertoond. Nou en? Mooie dingen mogen toch vaker in de aanbieding? Het motief is daarbij ook nog prima.

10. 19-14, 24-20, 23-19, 18x9 36x38 (49x5 gedwongen) 44-39, 34-30, 9-4, 4x46 Motief  5/46. Alleen wie heel vaardig, of wie levensmoe is, waagt zich aan het bewerken van het omgekeerde langelijnmotief. Veld 5 voor de zwarte dam en veld 46 voor de witte: Je kunt er bijna niet bij:. Knap!

Het carnavalsnummer
Als 11e probleem laat ik u een 11 om 11 van Max zien, die hij maakte in 88 (=8x11) Een echter carnavalsschlager en de klanken die Max erbij ten gehore brengt, passen ook bij de Vastelaovendsfeer. Oplossing: 17-11, 12-8, 11-7, 16x7, 38x27, 36x27, 7-2, 20x40, 2x5. Dat is dolle pret!