In memoriam

Fer(di) of voluit Ferdinand Okrogelnik-Nagornik  23/05/1933 – 19/01/2025

Zondag 19 januari 2025 overleed een der sterkste Limburgse dammers uit de vorige eeuw op 91-jarige leeftijd in het ziekenhuis te Maastricht. Begin januari van dit jaar was hij ten val gekomen en brak daarbij zijn heup. Hij belandde in het ziekenhuis en het werd duidelijk dat er eigenlijk een operatie nodig was maar gezien de leeftijd van Ferdi was narcose onmogelijk. Vanuit de pijnstilling die werd toegepast is hij rustig ingeslapen.


Het afscheid heeft plaatsgevonden in besloten kring en Ferdi is van ons allen heengegaan zonder bijzondere aandacht in media, zonder een rouwannonce of herdenkingsprentje na de crematieplechtigheid. Hij hield niet van ophef of overdreven aandacht, daar was hij te bescheiden voor. De laatste drie jaren was zijn gezondheid in toenemende mate achteruit gegaan maar hij wilde niets weten van verhuizen naar een verpleeghuis. Hij wilde gewoon thuis op zijn vertrouwde plek in Maastricht blijven. Hoewel een bescheiden mens was hij wel degelijk eigenwijs, zo vertelde zijn broer Wiel me. Ferdi heeft altijd zijn eigen koers gevaren, ook in de damwereld en zelfs bij zijn afscheid van dit aardse bestaan……..

In Limburg was Ferdi ongenaakbaar de allersterkste speler in de periode 1950-1977 . Hij won het hoofdklasse kampioenschap en de titel Limburgs kampioen maar liefst 17 maal;  een prestatie die niemand heeft geëvenaard en waarschijnlijk zal dit ook niet snel meer gebeuren. Als provinciaal kampioen was hij gerechtigd  deel te nemen aan de gewestelijke kwalificatiewedstrijden voor de finale van het Nederlands kampioenschap. Die kwalificatie lukte  voor het eerst in 1957 . In totaal speelde hij  zeven maal in die finale met als hoogtepunten een derde plaats in 1965 (achter Piet Roozenburg en Geert van Dijk) waardoor hij toegang kreeg tot het Europees kampioenschap in Bolzano en een vijfde plaats in 1968 waardoor hij opnieuw afgevaardigd werd naar het EK, ditmaal in Livorno.

Het was heel buitengewoon, aldus Ferdi, om als eenvoudige Limburgse mijnwerker, te verkeren in het gezelschap van de ‘grote’ jongens zoals drs. Piet Roozenburg en Ir. Geert van Dijk. Ferdi heeft nog volop te maken gehad met de vooroordelen die er bestonden tussen enerzijds de ‘Hollanders’ en anderszijds ‘de provincialen’. Daarnaast bestond er in die tijd een verschil tussen de gewone man of ‘de arbeider’ en de ‘gestudeerden’.  Hoewel intelligentie voldoende aanwezig was bij Ferdi, zat het er gewoon niet in dat hij kon studeren gaan. Helaas was de realiteit in de jaren ’50 dat er gewerkt moest worden om brood op de plank te hebben en dat was in Limburg bij uitstek in de mijnindustrie. Later in zijn leven, na de sluiting van de mijn Emma in 1973 veranderde Ferdi zijn beroep en was hij werkzaam als groepsleider in de jeugdgevangenis en behaalde met uitstekende punten zijn mbo-diploma inrichtingswerk.  

Hij was een groot liefhebber van sneldammen of ‘blitz’ , zoals het tegenwoordig genoemd wordt maar hij noemde het in zijn gesprekken met mij meestal ‘vluggertjes’……..In die discipline werd hij 8 keer Limburgs kampioen (voor zover mijn bronnen dat konden ontdekken) en twee keer sneldamkampioen van Nederland in 1966 en 1969!  Hij had veel plezier in dat sneldammen en wilde daar ook graag wel een dagje voor reizen naar Brabant; zo won hij het open Noordbrabants sneldamkampioenschap in 1966, 1967 en 1971.

Internationaal heeft Ferdi zich ook nog laten zien in het ‘Lucas Bols toernooi’ van Amsterdam in 1960 en het 3e Brintatoernooi in 1965. Last but not least mag niet onvermeld blijven dat hij deel heeft genomen in de interland Nederland-USSR in 1968 te Amstelveen waarbij hij weliswaar op de eerste dag een nederlaag leed tegen Vladimir Agafonof, maar zich met twee remises (tegen Kirejev en nogmaals Agafonof) knap herstelde .

Spelletjes was zijn lust en zijn leven en hij wilde altijd winnen of het nu om dammen, kaarten, biljarten, schaken of later met computerspelletjes ging. Het schaakspel heeft hij ook op een aardig niveau in verenigingsverband beoefend waarbij hij het schaken later in zijn damcarrière  bevredigender vond dan het dammen. Dammen leidde te veel tot remises, aldus Ferdi, die vond dat winnen van de iets mindere broeders te moeilijk werd, omdat er te veel ‘hakkers’ (spelers die geen enkel risico nemen en uit zijn op een gelijkspel) in opkomst waren. Bij schaken is het veel moeilijker om tegen een betere speler op remise uit te zijn, zo vertrouwde hij me in één van onze vele gesprekken eens toe.  Zijn theoretische kennis van het schaakspel was voor die tijd aanzienlijk, getuige het feit dat Ton Sijbrands als gretige toehoorder vele uren met Ferdi achter een schaakbord heeft doorgebracht in de avonduren tijdens het EK in Livorno in 1968.

‘Een gezonde geest huist in een gezond lichaam ‘ was daarnaast een van de kenmerken van Ferdi’s levensstijl. Hij is zolang hij kon lichamelijk actief geweest met fietsen en hardlopen en heeft er steeds voor gezorgd dat hij mobiel kon blijven zo lang als maar mogelijk was.

Wie nu zoekt op de voor dammers veel bezochte webpagina ‘toernooibase’ kan bij historische ratings ontdekken dat Ferdi een rating zou hebben van 1458…… hetgeen mij brengt bij een omstreden onderwerp in de damwereld : de toekenning van meester- en grootmeestertitels. Ferdi staat – terecht – geregistreerd als MN , ofwel nationaal meester. Minder terecht, vind ik , is dat hij bij de FMJD (de werelddambond) geregistreerd staat als cMI of kandidaat internationaal meester.  Ik zou er bij de KNDB en FMJD op willen aandringen om Ferdi,  weliswaar postuum, de titel internationaal meester toe te kennen en misschien is het ook wel geen gek idee voor de KNDB om Ferdi om grond van behaalde resultaten de nationale grootmeestertitel toe te kennen. Dit idee werd ook al in december 2024 geopperd door John van den Borst, de internationale Limburgse grootmeester, die Ferdi memoreerde in de dam-podcast van Fennema en van Marle.

De damwereld heeft een vooraanstaand lid verloren, de Limburgse damwereld in het bijzonder. Ik zou er voor willen pleiten om een jaarlijks Blitztoernooi te organiseren binnen onze provinciegrenzen en dit toernooi te vernoemen naar deze man, die onze provincie in dammend Nederland op de kaart heeft gezet. Misschien kunnen we de eerste editie dan al heel feestelijk maken wanneer dit gecombineerd kan worden met de uitreiking van de postume titel ‘internationaal meester’ en/of ‘nationaal grootmeester’.

Ik heb het voorrecht mogen genieten om een boek over Ferdi te schrijven, een boek dat in september 2017 het levenslicht zag. Ferdi heeft het boek mee vormgegeven evenals oud-wereldkampioen Ton Sijbrands . In die tijd heb ik Ferdi vele malen gesproken en van dichtbij mogen meemaken. Ik kan u verzekeren dat we behalve een sterke dammer ook een uiterst sympathieke en empathische mens verloren hebben…….. Ferdi , het ga je goed!

Harry Velraeds